De wereldwijde Corona-crisis zorgt voor enorme schommelingen op de beurzen.
Wereldwijd ligt het openbare leven vrijwel stil als gevolg van het coronavirus (Het coronavirus wordt aangeduid als 2019-nCoV en de ziekte als gevolg hiervan als COVID-19). Wat in december 2019 startte in China, is in korte tijd uitgegroeid tot een wereldwijde pandemie. Het coronavirus is een volksgezondheidscrisis van ongekende omvang. De onzekerheid die het coronavirus met zich meebrengt heeft de afgelopen weken geleid tot enorme effecten op financiële markten en raakt ook opgebouwde pensioenvermogens.
In de afgelopen weken zijn aandelenmarkten met een ongebruikelijke snelheid gedaald. Ook obligatiemarkten werden geraakt. Dit is sinds 1987 niet meer vertoond. Het tijdelijk disfunctioneren van financiële markten en de heftige schommelingen tonen sterke onevenwichtigheden tussen vraag en aanbod. De wereldwijde financiële crisis van 2008-2009 kon worden bestreden door massaal ingrijpen van centrale banken door geld ter beschikking te stellen aan banken. Nu nemen centrale banken en overheden ook zeer verregaande monetaire en fiscale maatregelen. Het coronavirus zelf zal er niet mee verholpen worden omdat dit een volksgezondsheidscrisis is. Het ingrijpen van centrale banken en overheden is dus vooral gericht op de financiële gevolgen van deze crisis op de economie en het voorkomen van een liquiditeitscrisis zoals in 2008-2009.
Hoe langer de onzekerheid rondom het coronavirus aanhoudt, des te groter de impact. Of deze impact tijdelijk en mild of aanzienlijk en langdurig is, hangt voornamelijk af van het succes van de inperkingsmaatregelen van overheden en de medische maatregelen, net als de economische interventies van centrale banken en overheden. Vanaf het moment dat het coronavirus onder controle is, is de verwachting dat consumenten hun uitgaven hervatten en bedrijven weer normaal kunnen functioneren. Een V-vormig herstel is dan niet onwaarschijnlijk. Een V-vormig herstel wordt gekenmerkt door een scherpe economische achteruitgang gevolgd door een snel en duurzaam herstel. Maar of dat gaat gebeuren en wanneer, is niet te voorspellen.
Korte termijn gevolgen
Op korte termijn heeft het vooral gevolgen voor pensioendeelnemers die enkele jaren voor hun pensioendatum zitten. Meer dan 90% van de deelnemers in een beschikbare premieregeling bouwt pensioenvermogen op door middel van zogenaamd Life-Cycle beleggen. Afhankelijk van het beleggingsprofiel (defensief, neutraal of offensief) wordt richting pensioendatum het deel zakelijke waarden (aandelen, grondstoffen en beursgenoteerd vastgoed) geleidelijk afgebouwd en wordt automatisch meer belegd in vastrentende waarden (obligaties). Door deze aanpak wordt het effect van dalende aandelenkoersen kleiner en de gevolgen voor pensioenopbouw beperkt.
Een tweede belangrijk kenmerk van Life-Cycle beleggen, is dat er naast zakelijke waarden en vastrentende waarden binnen elk beleggingsprofiel gebruik wordt gemaakt van een rente-bescherming. Door de daling van de rente als gevolg van ingrijpen van centrale banken, heeft deze rente-bescherming – afhankelijk het beleggingsprofiel – in meer of mindere mate een dempend effect gehad op de negatieve gevolgen van de ontwikkelingen op de financiële markten op het opgebouwde pensioenvermogen.
Lange termijn gevolgen
Voor deelnemers waarvan de pensioendatum nog ver in de toekomst ligt, hebben de huidige ontwikkelingen ook gevolgen. De factor tijd heeft hier echter de kans zijn werk te doen. Daar komt ook nog het effect bij van het maandelijks inleggen van de premie. Met de maandelijks premies worden door de tijd heen zakelijke waarden aangekocht. Door de tijd heen worden er dus tegen hogere en nu dus tegen fors lagere koersen zakelijke waarden gekocht.
Vooruitzichten
Een pandemie zoals het coronavirus en de gevolgen die dit heeft op de economie en financiële markten, laten zich niet voorspellen. Het hoort bij de risico’s van lange termijn beleggen. Dat geldt net zo goed voor het herstel dat na die dalingen doorgaans plaatsvindt. Ook na de diepste dalen volgde herstel. Hoelang het duurt voor dat herstel komt en hoe snel dat herstel vervolgens plaatsvindt, is nu niet in te schatten. Verwacht wordt dat de beweeglijkheid op financiële markten nog enige tijd zal aanhouden. Hoelang gaat het duren, wanneer het virus onder controle is en wat de uiteindelijke impact is op de economie, zijn vragen die tot op heden nog niet beantwoord kunnen worden. De vrees is dat het gaat leiden tot minder goede resultaten voor bedrijven (lagere winsten) en daarmee tot een recessie. Hier staat tegenover dat overheden en centrale banken vergaande maatregelen nemen om de economische gevolgen van het coronavirus te lijf te gaan.
Het hoofd koelhouden is het devies
Paniek en angst zijn slechte raadgevers. Het hoofd koel houden is dus het devies. Werknemers die pensioenvermogen opbouwen, doen er goed aan ervoor te zorgen altijd te weten hoeveel risico ze kunnen lopen om hun doelstellingen te behalen en hoeveel risico ze bereid zijn te lopen. Dagelijkse gebeurtenissen in de financiële markten, hoe heftig soms ook, zouden geen directe redenen moeten zijn om af te wijken van een gekozen risicoprofiel.
Bron: Aegon Investment Office, 17 maart 2020
Jeroen Boers, directeur & consultant, lid van de PensioenOrde (Beroepsorganisatie van pensioendeskundigen)